Τετάρτη 31 Ιουλίου 2013

"Ο Μανάβης" Μια ταινία του Δημήτρη Κουτσιαμπασιάκου

             


              " (...) Τέτοιοι άνθρωποι έρχονται ξαφνικά, από
              εκεί που δεν τους περιμένεις. Αισθάνεσαι ένα
              μικρό τσίμπημα όταν τους συναντάς.
              Σαν να διαπερνάει το κορμί σου για λίγα
              δευτερόλεπτα ηλεκτρικό ρεύμα".
                                                 
[Βαγγέλης Μακρής ,  www.lifo.gr]



                        


        

Κυριακή 28 Ιουλίου 2013

H απατηλά «πλούσια πολιτιστική παραγωγή» ενός βογατσιώτικου Συλλόγου.

 

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ


Σαν υφάδι που ξέφτισε… Σαν ρούχο παλιό που πετάχτηκε!

Η έκδοση -και μη κυκλοφορία- του βιβλίου της Αγνής Σταυρίδου "Η Ενδυμασία και η Υφαντική στο Βογατσικό" (1997).




                                  "Η Ενδυμασία και η Υφαντική στο Βογατσικό". Έκδοση του Συνδέσμου Βογατσιωτών                                                                                 Θεσσαλονίκης  "Ο Άγιος Κωνσταντίνος  (1997). Σελίδες 84 σ. , ISBN: 960-278-084-3



Το 1972, ο "Σύνδεσμος (αποδημούντων) Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης",τύπωσε το βιβλίο  Το Bογατσικό, Ιστορία-λαογραφία του αείμνηστου δασκάλου Ανδρέα Kορομήλη που έστω κι αν παρουσίαζε κάποια προβλήματα (ερευνητικής μεθόδου, οργάνωσης της ύλης και ορισμένες -ασυγχώρητες- προχειρότητες) αυτό είναι, και θα εξακολουθήσει να αποτελεί, σταθερό σημείο αναφοράς για τα εκδοτικά πράγματα του Βογατσικού και σημαντική πηγή πληροφοριών για τον τόπο. Ο Σύνδεσμος διένειμε-πούλησε τότε το βιβλίο αυτό πόρτα πόρτα προσποριζόμενος μεγάλο οικονομικό όφελος, τιμώντας παράλληλα και τον συγγραφέα του βιβλίου αφού αναμφίβολα η μεγαλύτερη ανταμοιβή για έναν συγγραφέα είναι η διάδοση του προϊόντος των πνευματικών του κόπων. 




Ακολουθούν στην πορεία από τότε μέχρι το 2010 κι άλλες δυο περιπτώσεις βιβλίων* στις οποίες έχει εμπλακεί- θέσει την σφραγίδα του ο Σύνδεσμος Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης. Η πρώτη που θα εξετάσουμε εδώ συνέβη το 1997 και αφορά το αξιόλογο βιβλίο «Η Ενδυμασία και η  Υφαντική στο Βογατσικό», της εκλεκτής ερευνήτριας και Λαογράφου συμπατριώτισάς μας Αγνής Σταυρίδου που ζει στην Αθήνα**. Το βιβλίο αυτό εμπλουτίζεται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του αείμνηστου Χρυσόστομου Τρ. Τζημάκα που παραχωρήθηκε ευγενώς στη συγγραφέα σε ανύποπτο χρόνο. Η έκδοση  χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου (μάλιστα σχεδόν υπερκαλύπτοντας κατά δυο φορές το συνολικό κόστος του…) με συγχρηματοδότηση από τη Νομαρχία Καστοριάς, με μέριμνα του καταγόμενου από το Βογατσικό τότε Νομάρχη κ. Γ. Καπαχτσή και από το Υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης με ενέργειες που έγιναν εκ μέρους του Συνδέσμου. Το βιβλίο που «επιμελήθηκε» -για την ακρίβεια έχει σχεδόν ξαναγράψει!-  μέχρι κεραίας ο Χρυσόστομος Τζημάκας, τυπώνεται στο τυπογραφείο των εκδόσεων ΣΑΛΤΟ. Με τον εκδότη Βασίλη Σάλτο ο Χρυσόστομος συνδεόταν με αδελφική φιλία έχοντας συνεργασθεί σε πλείστες επιστημονικές και άλλες εκδόσεις στο παρελθόν με εξαιρετικά αποτελέσματα.  Πλην όμως ο Σύνδεσμος καθυστερεί να εκταμιεύσει το ποσό εξόφλησης της οφειλής του, για περισσότερο από ένα χρόνο, παρά το γεγονός ότι  είχε ήδη εισπράξει από τους προαναφερόμενους θεσμικούς οργανισμούς τα ποσά της επιχορήγησης. Ο  εκδότης παραμένει απλήρωτος για όλο αυτό το διάστημα ενώ το βιβλίο έχει τυπωθεί και έχει σταλεί σε δέματα το Σύνδεσμο. Ο Χρυσόστομος για ευνόητους λόγους ένιωσε τουλάχιστον εκτεθειμένος απέναντι στον φίλο του που τυχαίνει να είναι και άνθρωπος της αγοράς μιας τα χρήματα αυτά, που σ’ ένα μεγάλο τους μέρος αποτελούσαν το κόστος της έκδοσης, εκείνος τα χρειάζεται. Θυμός και απογοήτευση δικαιολογημένα κυρίευσε τότε τους συντελεστές της έκδοσης. Επειδή αντιμετώπισα από πολύ κοντά ολόκληρη τη σκληρή διαδικασία της συγκεκριμένης έκδοσης δεν θα δυσκολευτώ καθόλου τώρα να ισχυρισθώ, φοβoύμενος πως υπερβάλω, να πω ότι για το πρώτο έμφραγμα του Χρυσόστομου η κατάσταση εκείνη είχε διαδραματίσει καίριο ρόλο. 


Mε διθυραμβικό τρόπο η εφημερίδα του Συνδέσμου "το Βογατσικό" τη Σύνταξη της οποίας  έχει πια επωμισθεί  μόνος του ο Γιώργος Γιαννούλης, μετά την αποχώρηση από αυτήν πρώτα  του Γιώργου Γκολομπία κι ύστερα  εμού του ταπεινού γράφοντος,  αναγγέλλει ότι εγεννήθη το βιβλίο. Με το λίαν χαρακτηριστικό  επικολυρικό ύφος της γραφής του ο αγαπητότατος φίλος στο φύλλο με αριθμό 103 (Ιαν-Ιουν 1998) επικοινωνεί στην παροικία -εγχώρια και απόδημη- το συμβάν:

(...) "Το νεογέννητο βιβλίο θα φθάσει στην απαστράπτουσα αίθουσα των διαλέξεων, θα υψωθεί στα χέρια του ομιλητή-παρουσιαστή, και όλοι θα ανακράξουν: "Ωσαννά" για τον ερχομό του. Από κει θα πάρει τη στερνή του διαδρομή μέχρι το ράφι της βιβλιοθήκης. Εκεί που στέκουν σε όρθια θέση, κοιτώντας στον τοίχο, όλοι οι γραπτοί λόγοι, βιβλιοδετημένοι και στριμωγμένοι σαν αιχμάλωτοι πολέμου που κρύβουν μέσα τους πολλά, που έχουν να σου μαρτυρήσουν πολλά...". 

Βέβαια διατηρώ μιαν όλως αντίθετη άποψη για το κάθε βιβλίο. Πρώτα υπάρχει η περιπέτεια του συγγραφέα: Σύλληψη-Κυοφορία-Τοκετός. Αλλά η περιπέτεια του ίδιου του βιβλίου -όπως συμβαίνει με κάθε επίγονο ζωντανού οργανισμού πάνω στη γη- αρχίζει μετά την τοποθέτησή του στο ράφι. Το ταξίδι του μπορεί βέβαια να τελειώσει άδοξα π.χ. σε μια ..."ντάνα" στα γραφεία ενός Συνδέσμου ή αραχνιάζοντας κοιτώντας, ανέγγιχτο από χέρια διψασμένου αναγνώστη, τον τοίχο. Όμως το κανονικό θα 'ναι το μήνυμα που μεταφέρει αυτό να κοινωνηθεί ώστε να του εξασφαλίσει την μέλλουσα ζωή (ή τον τελεσίδικο θάνατο).
Ακόμα δυσκολεύομαι να αντιληφθώ αν ο  Γιώργος Γιαννούλης γράφοντας για το νέο βιβλίο:

 "Εν τέλει οι επαναλαμβανόμενοι ψίθυροι για τον ερχομό του κυοφορούμενου -στα σπλάγχνα του Συνδέσμου μας- βιβλίου βγήκαν αληθινοί..."

 υπομειδιά με σημασία ή τα γράφει σοβαρά; Αν δυστυχώς ισχύει το δεύτερο οφείλω να πω πως μόνο "ψίθυροι" δεν ήταν όλη αυτή η στενάχωρη  ιστορία... 
Θορυβώδης και ομιλητική απουσία όμως κάθε σοβαρότητας εκ μέρους του Συνδέσμου, ναι! Για μια ακόμα φορά ήταν !

Το αποτέλεσμα της (ακατ)ανόητης αυτής -και αδιευκρίνιστης μέχρι σήμερα- τακτικής εκ μέρους του Συνδέσμου ήταν πως το βιβλίο εδέησε να  παρουσιασθεί στην αίθουσα της Δυτικομακεδονικής Στέγης σε μια άρον άρον παρουσίαση την 1η Φεβρουαρίου 1998 [σχεδόν ένα χρόνο από τότε που είχε ετοιμασθεί]. Από την παρουσίαση θα απουσιάσουν με σημασία τόσο η συγγραφέας Αγνή Σταυρίδου όσο και ο επιμελητής της έκδοσης Χ. Τζημάκας. Στέλνουν ωστόσο κι οι δυό τους επιστολές που διαβάζονται στην εκδήλωση:  

 "Με μεγάλη μου λύπη αδυνατώ να παραστώ στην εκδήλωση του Συνδέσμου, λόγω της σοβαρότητας της υγείας μου. Ευρίσκομαι χειρουργημένη στο νοσοκομείο. Η μοίρα το έφερε έτσι ώστε να μου στερήσει τη χαρά να παρευρεθώ κοντά σας σ' αυτή την τόσο σημαντική για μένα στιγμή. Χαίρομαι που με την έκδοση του βιβλίου αυτού  συνέβαλα, ώστε οι επόμενες γενιές να έχουν στα χέρια τους ένα υλικό που σε λίγο δεν θα υπάρχει πια(...).

[απόσπασμα της επιστολής της Αγνής Σταυρίδου που αναγνώσθηκε στην εκδήλωση]

    "Επειδή λόγοι ανεξάρτητοι από τη θέλησή μου δεν μου επιτρέπουν να παραστώ στην παρουσίαση από την κ. Αγνή Σταυρίδου του προσφάτως "εκδοθέντος καλαίσθητου βιβλίου " της  ....
    (...) Και μολονότι η παρούσα έκδοση εμφανίσθηκε σαφώς καθυστερημένη, υπό ασαφή επιχειρηματολογία, ο γράφων δεν θα ασχοληθεί με το θέμα αυτό γιατί σεμνύνεται ότι διήλθε από το στάδιο των θερμών αντιδράσεων στο υπερβατικό (στοχάζομαι την μοίρα των ευεργετούντων) και προβαίνει στην έκφραση συγχαρητηρίων και ευχαριστιών στον Πρόεδρο και στα μέλη του Δ.Σ, του συνδέσμου Βογατσιωτών (...).

[απόσπασμα της επιστολής του Χ.Τζημάκα που αναγνώσθηκε στην εκδήλωση]


   Αν λοιπόν όντως το πρόβλημα ήταν απλώς λόγοι υγείας ο Σύνδεσμος θα μπορούσε κάλλιστα να αναβάλλει την παρουσίαση σε ευθετότερο χρόνο όταν τα προβλήματα αυτά θα είχαν υφεθεί. 
   Αλλά φαίνεται δεν ήταν αυτοί οι ακριβείς λόγοι...

Το βιβλίο παρέμεινε –και  παραμένει ακόμα απ΄όσο γνωρίζω- μέσα σε δέματα στα γραφεία του Συνδέσμου χωρίς να ξαναγίνει μνεία επ' αυτού ή να επιχειρηθεί με κάποιον τρόπο να διακινηθεί ανάμεσα στους "απανταχού" Βογατσιώτες. 



   ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

*Εξαιρώ τον "Τιμητικό τόμο στον Χρυσόστομο Τζημάκα" (2013) –για τον οποίο  ήδη έχω γράψει-http://envogatsiko.blogspot.gr/2013/06/blog-post.html και την αναγνωστική τύχη του οποίου μέχρι στιγμής αγνοώ.

** Η διδακτορική διατριβή της Αγνής Σταυρίδου έχει τίτλο "Βογατσικό : ιστορία και λαογραφία. Μια προσέγγιση από τη σκοπιά της προφορικής ιστορίας"
πιβλέπουσα καθηγήτρια: Σκουτέρη-Διδασκάλου Ελεωνόρα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Tμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας). Θα έπρεπε ήδη να έχει ανατυπωθεί και κυκλοφορήσει ανάμεσα στους βογατσιώτες αυτό το πολύτιμο υλικό. Το σπίτι της Αγνής στην Αθήνα έχει μετατραπεί σ' ένα ...άτυπο μικρό λαογραφικό μουσείο του τόπου καταγωγής της. [Μάταια περίμενα να δω επί πολλά χρόνια να τιμηθεί αυτή  γυναίκα, για την ανεκτίμητη προσφορά της, σε κάποια  από τις πολλές παράτες που στήνονταν "κάθε τρεις και λίγο" στο χωριό]. 


     Οικογενειακή φωτογραφία (της οικογένειας Σαββαρίκα) που επιλέχθηκε 
   να κοσμήσει το εξώφυλλο του βιβλίου. Περίπου 1910-Αρχείο Νώντα Τσίγκα.

                                                                              ΝΩΝΤΑΣ ΤΣΙΓΚΑΣ

Κυριακή 21 Ιουλίου 2013

Συνδέσμου Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης «ο Άγιος Κωνσταντίνος» έργα και ημέρες.

H απατηλά «πλούσια πολιτιστική παραγωγή» ενός βογατσιώτικου Συλλόγου.




ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ!

Το βήμα αυτό, όπου φυσικό είναι να  εκφράζονται προσωπικές μου απόψεις, αποτελεί ιδιαίτερο τρόπο έκφρασης της αγάπης μου για το Βογατσικό που με μεγάλωσε και με ανάθρεψε. Αυτό ελπίζω να γίνεται μέχρι στιγμής εύκολα αντιληπτό. Εδώ δεν θα διαβάζετε όμως μονάχα νοσταλγικά κείμενα. Θα δείτε συχνά κάποια μαχητικά και άλλοτε «θυμωμένα» υπερασπιστικά του ζωτικού πνευματικού μου χώρου. Ένα τέτοιο κείμενο τυχαίνει να είναι κι αυτό που μόλις έχετε αρχίσει να διαβάζετε. Επειδή κάποια πράγματα κάποτε θα πρέπει να ειπωθούν και να καταγραφούν. Και γιατί οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους (και συμπατριώτες). 



ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ


"Άσπρο τριαντάφυλλο..." στα πρώτα "Δραγούμεια".



Το εξώφυλλο του δίσκου-λευκώματος


Μεσοκαλόκαιρο, σχεδόν περνάμε πια στον Αύγουστο, κι ακόμα καμιά ανακοίνωση σε επίσημο έντυπο ή στο διαδίκτυο. Ούτε φωνή μήτε ακρόαση από το Βογατσικό για τα καθιερωμένα «Δραγούμεια» του Αυγούστου. [Αντ’ αυτού βρήκα όμως κάτι άλλο που μου προξένησε θλίψη και απορία http://www.karatzova.com/ekdhlwseis/ta-8a-dragoymeia-pragmatopoioyntai-fetos-sthn-ida-almwpias.html]. 




Να υποθέσω πως δεν θα πραγματοποιηθούν φέτος εκδηλώσεις; Ότι η Κρίση θα τις καταβροχθίσει κι αυτές; 

Θυμάμαι με την ευκαιρία αυτήν τα πρώτα «Δραγούμεια» του 2006 που με πολύ αγάπη, δόσιμο, ζήλο, προσπάθεια προσωπική και μόχθο πολύ διοργάνωσε τότε ο αγαπημένος φίλος Χρυσόστομος Τζημάκας με την συνεργασία του Συλλόγου γυναικών «Η βογατσιώτισα». 


Η πολύ όμορφη αφίσα-πρόσκληση των πρώτων "Δραγουμείων 2006". Την επιμελήθηκε σε όλες της τις λεπτομέρειες μέχρι και την εκτύπωσή της ο Χρυσούλης Τζημάκας. Η φωτογραφία είναι δική του. Παιδεύτηκε ώρα πολλή να φωτογραφήσει έξω από το σπίτι του, πάνω στα  σύρματα της ΔΕΗ, τα χελιδόνια που καταφέρνουν αυτό το εκπληκτικό εικαστικό δρώμενο: Μια παρτιτούρα με νότες σώματα χελιδονιών στην πιο γραφική και πολυφωτογραφημένη γειτονιά του Βογατσικού. Πιο κάτω διακρίνεται και το σπίτι "της Ραμόνους" που το αγόρασε από κληρονόμους της ο Γιώργος Γκολομπίας λίγες μέρες προτού πεθάνει κι ήταν πολύ χαρούμενος γι΄αυτό. Το σπίτι κατεδαφίστηκε πριν δυο χρόνια από συνεργείο του Δήμου επειδή παρουσίαζε σημεία επικίνδυνης κατάρρευσης. Στη θέση του δεν υπάρχει τίποτε πια. 


Στις εκδηλώσεις εκείνες έμελε να παρουσιασθεί σε πρώτη πανελλήνια παρουσίαση  και ο ψηφιακός δίσκος  με συλλογή τραγουδιών -τραγουδισμένων acapella- από το Βογατσικό με τον γενικό τίτλο Άσπρο τριαντάφυλλο φορώ που εξέδωσαν οι "Φίλοι του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ". Την ιδέα και πρωτοβουλία για το δίσκο αυτό είχε ο γράφων, που είχε υπόψη του τις ηχογραφήσεις αυτές των τραγουδιών που πραγματοποιήθηκαν από τον Μάρκο Δραγούμη στο Βογατσικό κατά την δεκαετία του ΄60. 
   Χάρη στην μακρόχρονη φιλία μου με τον Μάρκο Δραγούμη, ένθερμο πάντοτε υποστηρικτή του Βογατσικού, οπλισμένος με αρκετή υπομονή και με την καταλυτική συνεργασία του μουσικοσυνθέτη και τραγουδιστή Θανάση Μωραΐτη κι αντιμετωπίζοντας τρομακτικά -κάποτε σχεδόν αξεπέραστα- διαδικαστικά ζητήματα και διάφορα εμπόδια εκ μέρους κυρίως του τότε προεδρείου του Συνδέσμου Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης, καθώς και αρκετά οικονομικής φύσεως που ξεπεράστηκαν παντοιοτρόπως, ο δίσκος-λεύκωμα εδέησε να ετοιμασθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα.


Θανάσης Μωραΐτης,Νώντας Τσίγκας, Μάρκος Δραγούμης.
 ΜΛΑ , Αθήνα-Πλάκα 2006

   Ο Μάρκος Δραγούμης μέσω του Παγκείου κληροδοτήματος φρόντισε να ενισχυθεί ο Σύνδεσμος με το απαραίτητο ποσόν που του αναλογούσε στη χρηματοδότηση της παραγωγής. Με αυτόν τον τρόπο προέκυψε η συμμετοχή του Συνδέσμου βογατσιωτών στην έκδοση του δίσκου.
   Για πρώτη φορά το αναφέρω, πως χρειάστηκε κι εγώ να συγχρηματοδοτήσω με 1.500 Ευρώ την έκδοση αυτή. Δεν επιθυμώ να συνυπολογίσω τα κόστη μετάβασής μου στην Αθήνα ώστε να επιλυθούν ζητήματα ουσίας ούτε τις εργατοώρες -στον ήδη περιορισμένο και κατακερματισμένο λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων χρόνο μου-  για τη συλλογή φωτογραφικού, ιστορικού, λαογραφικού υλικού που χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί το μικρό βιβλιαράκι (booklet) που θα συνόδευε το CD. 
    Εκείνο το καλοκαίρι βρισκόμασταν οικογενειακώς για διακοπές στη Μάνη και στα  Κύθηρα. Για δέκα λοιπόν συνεχώς μέρες πριν τις εκδηλώσεις μιλούσαμε καθημερινά, δυο και τρεις φορές στο τηλέφωνο και για πολλή ώρα, με τον Χρυσόστομο για τα τελευταία διαδικαστικά της παρουσίασης.
   Είχα υποβάλει το προσωπικό αίτημα να γίνει η εκδήλωση στην πλατεία του χωριού, όμως τελικά τα ... "ατράνταχτα επιχειρήματα" εκ μέρους των τοπικών παραγόντων (1) πως δεν θα έπρεπε  να προκληθεί αναστάτωση στα καφενεία και τις καφετέριες της πλατείας ή όχληση στους θαμώνες που πίνουν τον καφέ και το ποτό τους γερμένοι στα ρωμαϊκά ανάκλιντρα με τις τεράστιες μαξιλάρες, τα αναπεπταμένα τούλια και τις θηριώδεις ομπρέλες, στην αγνώριστη πια για όλους κεντρική πλατεία του Βογατσικού  και (2) καθώς δεν θα έπρεπε με κανένα τρόπο να υποστούν καθίζηση οι καθιερωμένες κατ’ έτος πωλήσεις σε ...σουβλάκια και μπύρες στον αύλειο χώρο του Γυμνασίου -και άλλα παρεμφερή ευτράπελα- με έπεισαν να υπαναχωρήσω στην επιθυμία μου αυτή. 
   Με πολύ άγχος και θυσιάζοντας όλον σχεδόν τον πολύτιμο χρόνο των  διακοπών μου κατάφερα να ανέβω εγκαίρως και καλά προετοιμασμένος στο χωριό για τις εκδηλώσεις.


  Ένθετο του λευκώματος: Χρυσόστομου Τζημάκα "Τρίπτυχο - Βογατσικό",
    Λάδι με σπάτουλα 51x14 ( Α΄Βραβείο στην διεθνή έκθεση Ζωγραφικής ιατρών
 Ξενοδοχείο Μεγ. Βρεττανία, 1.4.2004, Αθήνα).


  Την παραμονή των εκδηλώσεων έλαβαν χώρα αρκετά  κωμικοτραγικά:
   Γυναίκα της οργανωτικής επιτροπής σχεδόν τείνοντάς μου μια σκούπα μου είπε πώς «όλοι πρέπει εμπράκτως να δουλέψουμε για να πετύχουν οι εκδηλώσεις». Λίγο έλειψε να πάθω αποπληξία!
   Ακόμα θυμάμαι πως θήλυ,πολύ δραστήριο μέλος του Συνδέσμου Βογατσιωτών, με κάλεσε οργισμένα στο τηλέφωνο για να με "ψέξει" καθώς "άκουσε ότι στο δίσκο δεν συμπεριλήφθηκαν τα τραγούδια που ερμήνευσε η γιαγιά της!" Εννοείται πως τον δίσκο δεν τον είχε ακόμα καν πιάσει στα χέρια της και πως η φωνή της μακαρίτισσας της γιαγιάς της ακουγόταν σε ...πέντε από τα 24 τραγούδια του δίσκου!   Εμφανίσθηκε επίσης θυμάμαι ο εξαφανισμένος επί ένα σχεδόν χρόνο, τότε Πρόεδρος του  Συνδέσμου Βογατσιωτών, και ζήτησε να μιλήσει-προλογίσει στην εκδήλωση παρουσίασης του δίσκου. Το να καρπώνεσαι τα «δημοσιοσχετίστικα» οφέλη μιας προσπάθειας, στην οποία εσύ  δεν έχεις συνεισφέρει το παραμικρό, αποτελεί προσφιλή τακτική ορισμένων. Εξέφρασα έντονα την άρνησή μου αλλά πρυτάνευσε η άποψη να μιλήσει ο Πρόεδρος.
    Το σύστημα προβολής (projector) μέσω του laptop, που είχα ζητήσει ένα τουλάχιστο μήνα νωρίτερα, κατέφθασε … στο χώρο της παρουσίασης μισή ώρα μετά την κανονική ώρα έναρξης της εκδήλωσης! Σχεδόν απειλήθηκε  η πραγματοποίηση του δικού μου μέρους της παρουσίασης.      Άϋπνος από το προηγούμενο εικοσιτετράωρο, χάρη στην ολονύκτια ταραχοποιό ανάκρουση μουσικής από το κολλητό στο σπίτι μου "μπαρ του Νικολάκη" δεν διακινδύνευσα δεύτερο βράδυ αγρύπνιας και εκνευρισμού. Έφυγα μετά τα μεσάνυχτα μαζί με την οικογένειά μου ώστε ν' αποφύγω δυσάρεστες καταστάσεις που δυστυχώς κατά το παρελθόν έζησα εκεί επανειλημμένα. Την επόμενη μέρα κάποιοι μου προσήψαν ότι έφυγα για να μην παραστώ στην έκθεση προσωπογραφιών της οικογένειας των Δραγούμηδων που φιλοτέχνησε με μεράκι περίσσιο ο Χρυσόστομος. Το άκουσα δυστυχώς κι αυτό!


(...) Πιστεύω πως η μελλούμενη τύχη των Ελλήνων  θα προκύψει  όταν θ' αποφασιστεί κατά που θα γείρει την πλάστιγγα της ψυχής του  ο λαός και πού θα λογαριάσει η φυλή τ' αντίβαρά της. Τότε θα εννοηθεί και η κατοπινή τους πορεία. ΄Αν δηλαδή αυτή θα 'ναι προς την απόλυτη αφομοίωση μέσα στον παγκόσμιο καταναλωτικό πολτό ή θα σταθεί σε κάποια θέση αξιοπρεπή και ξεχωριστή όπως αρμόζει απέναντι στην ιστορική συνείδηση, την παραδομένη από γενιά σε γενιά πείρα, τη γλώσσα κι όλα όσα ακόμα συνιστούν την έννοια της πατρίδας.   Δεν ξέρω όμως αν έμεινε άλλο καιρός. Αν προλαβαίνουμε. Αυτό άλλωστε αποτελεί και το μεγάλο  στοίχημα.   Όσα αναφέρθηκαν μέχρι τώρα παρατέθηκαν για δυό λόγους :

    Πρώτα, για  ν' αναμνησθούμε τη σκέψη του ΄Ιωνα αυτού του μεγάλου και τραγικού Έλληνα οραματιστή που πάλεψε μέσα του εκτός από τα δαιμόνια της μόλις αφυπνιζόμενης φυλής, την προσήλωσή του  στην παράδοση από τη μια και την νεωτερικότητα από την άλλη. Οι προβληματισμοί του εκατό χρόνια μετά, για όσους  πλησιάσουν μ' εμπιστοσύνη και σεβασμό απαλλαγμένοι από προκατάληψη, διατηρούν μιαν αξιοθαύμαστη διαχρονικότητα παραμένοντας επαναστατικοί , επίκαιροι, θάλλοντες, χυμώδεις όλο  ποίηση και φωτιά, πλούσιοι σε δονήσεις αρχέγονες και μυστηριακές μ' όλα τα γνωρίσματα της  ο υ τ ο π ί α ς : της  αραιοκατοικημένης  αυτής χώρας των ποιητών! 

    Δεύτερο, για να δειχθεί σε ποια «ιδεολογική» γραμμή κινήθηκε  ετούτη η μικρή προσπάθεια αξιοποίησης ηχογραφημένου υλικού από τη  Βογατσιώτικη μουσική παράδοση.  Μεγάλη μας ελπίδα στάθηκε πως αυτή μπορεί  να αφυπνίσει εκτός από τη νοσταλγία και αισθήματα αγαπητικά για τον τόπο αλλά και τους ανθρώπους όσους είναι εδώ  κι όσους πέρασαν. Αυτό θα συνέβαλλε ίσως στο να ζωηρέψει και πάλι τα αντανακλαστικά της ντόπιας κοινωνίας αλλά και της διεσπαρμένης σ' ολόκληρο τον κόσμο βογατσιώτικης ομογένειας  προς την κατεύθυνση μιας  ποθητής ανάκαμψης.  Κάποιοι, ευτυχώς, κατάλαβαν από νωρίς περί τίνος επρόκειτο και στήριξαν την προσπάθεια,  κάποιοι  όχι και συμπεριφέρθηκαν αναλόγως. (Αντιπαρέρχομαι όμως τις πικρίες. Δεν είναι του παρόντος). Αυτό που μ'ενδιαφέρει είναι να νοιώσουν  αρκετοί σήμερα -με συγκίνηση και χαρά- σάμπως ν'ανακαλύπτουν άγνωστα μέχρι τούτη τη στιγμή ακριβά οικογενειακά κειμήλια (...).


                                             (απόσπασμα από την ομιλία μου εκείνο το βράδυ)





Οπισθόφυλλο: Τα περιεχόμενα του δίσκου


..........................................................................................................


   Σε ειδική τελετή στο Μουσείο Μπενάκη  την Κυριακή 28 Ιανουαρίου 2007  έγινε η παρουσίαση του δίσκου στην Αθήνα  μαζί με τις υπόλοιπες  της προηγούμενης χρονιάς (2006)  εκδόσεις του ΜΛΑ. Καθώς  η «Λέσχη του δίσκου» -που τώρα έχει δυστυχώς κλείσει- είχε αναλάβει την διακίνηση του δίσκου ανά το Πανελλήνιο, το  λεύκωμα με τα τραγούδια του Βογατσικού έφτασε μέχρι και το τελευταίο δισκοπωλείο της ελληνικής επικράτειας.



   Αξίζει τον κόπο να μεταφέρουμε εδώ και την δισκογραφική κριτική που ακολούθησε την εμφάνιση του δίσκου:


   Στην  Ελευθεροτυπία (28/2/2007) ο Γ. Παπαδάκης γράφει στη στήλη "Σε ήχο ελληνικό"  άρθρο με τον τίτλο Θησαυροί της παράδοσης:

"Δεν ήταν ούτε καινούργια ούτε υποκειμενική η διαπίστωση πως κάθε φορά που το Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ (Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών) πραγματοποιεί μια καινούργια έκδοση οφείλουμε (όλοι όσοι ενδιαφερόμεθα για τα σημαντικά και ωραία πράγματα) να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή. Εκτός από τη «Μουσική καταγραφή στην Κρήτη» (1953-54) του Ελβετού ελληνιστή και μουσικολόγου Samuel Baud-Bovy και τις «Δημοτικές μελωδίες από τη Χίο» που πραγματοποίησε το 1898 ο Γάλλος Γλωσσολόγος Hubert Pernot  (για τις οποίες έχει γίνει ειδική αναφορά στην εφημερίδα αυτή) παρουσιάστηκαν (και ίσως επισκιάστηκαν από τις παραπάνω ) και δυο ακόμη εκδόσεις, σπουδαίες πιστεύω τόσο για το περιεχόμενό τους όσο και για το …παράστημα, όπως άλλωστε είναι όλες οι εκδόσεις του Μουσικού λαογραφικού Αρχείου(…)

Τραγούδια από το χωριό Βογατσικό της Καστοριάς. Ψηφιακός δίσκος και βιβλίο 60 σελίδων. Ηχογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν επί τόπου το 1965 και το 1980 από τον Μάρκο Δραγούμη και τον Γιάννη Άννινο. Παραγωγή Φίλοι Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ, με τη συνεργασία και τη βοήθεια του συλλόγου «Σύνδεσμος Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης ο Άγιος Κωνσταντίνος», του Νώντα Τσίγκα και της Αγνής Σταυρίδη. Χορηγοί: Υπουργείο Πολιτισμού (Διεύθυνση Νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς), Πάγκειον Κληροδότημα, Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου και Νώντα Τσίγκα (στη μνήμη Κλεοπάτρας Σαββαρίκα). 
Το Βογατσικό Καστοριάς (νυν Δήμος Ιωνα Δραγούμη μαζί με τα γειτονικά χωριά) όπως είναι γνωστό , είναι ένας ιστορικός τόπος που το όνομά του υπήρξε, και αυτό όπως και άλλα, θύμα του σχεδίου «Καποδίστριας», που διαμόρφωσε μια Ελλάδα με ονόματα εκπαιδευτικής μεν σημασίας αλλά απροσδιόριστης δυναμικής για την εθνική αυτογνωσία. Ούτε ο χώρος ούτε και η θεματική της στήλης μας επιτρέπουν να αναφερθούμε εκτενέστερα στη σημασία μιας έκδοσης με παραδοσιακά τραγούδια της περιοχής αυτής, σημασίας που εκτείνεται και πέραν των καλλιτεχνικών η γραφικών –λαογραφικών ενδιαφερόντων. Δεδομένου ότι οι εκδόσεις αυτές του ΜΛΑ έγιναν στην αρχή του έτους περιμένουμε να δούμε να υπάρξει κάτι άλλο που θα τους στερήσει τον τίτλο των σημαντικότερων (στον τομέα τους) εκδόσεων της χρονιάς".

     Στο πολύ καλό  μουσικό περιοδικό Jazz & Τζαζ (τεύχος 164/ Νοέμβριος 2006) ο Κώστας Φώτης γράφει:
"Άσπρο Τριαντάφυλλο φορώ, Τραγούδια από το Βογατσικό Καστοριάς (Μ.Λ.Α)  Εξαιρετικό άλμπουμ, σε παραγωγή του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου, το οποίο περιλαμβάνει επιτόπιες ηχογραφήσεις που έγιναν στο Βογατσικό της Καστοριάς το 1965 από τους Γιάννη Άννινο και Μάρκο Φ. Δραγούμη, καθώς και το 1980 από τον Φιλ. Χατζή. Τα 25 τραγούδια της έκδοσης τραγουδιούνται από γυναικείες και αντρικές φωνές χωρίς συνοδεία οργάνων, δίνοντας μια όμορφη αίσθηση άλλης εποχής. Τραγούδια από έναν ευρύ κύκλο της ανθρώπινης δραστηριότητας με αυτά της αγάπης και του γάμου να κυριαρχούν. Ήχοι της Δυτικής Μακεδονίας, που πέρα από τη δική  τους ταυτότητα σε μερικά σημεία συγγενεύουν αρκετά και με εκείνους της Ηπείρου". 


Mικρή παρουσίαση του δίσκου στο περιοδικό "Εφημέριος" που εκδίδει
 η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδας (Ιουλ.- Αυγ. 2007).


    Στην ηλεκτρονική  πολιτιστική επιθεώρηση «Φως της Καστοριάς» στις 28/12/2012, ο αγαπητός φίλος ερευνητής δάσκαλος και συγγραφέας Γ. Αλεξίου δημοσιεύει κείμενο παρουσίασης του CD "Η μουσική κασετίνα με δημοτικά τραγούδια του Βογατσικού Καστοριάς" και με τίτλο «Άσπρο τριαντάφυλλο φορώ». Γράφει:
Οι «Φίλοι Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ» δημιούργησαν και κυκλοφόρησαν κατά το έτος 2006 μία καταπληκτική μουσική κασετίνα, που περιέχει ένα ψηφιακό δίσκο (CD) με δημοτικά τραγούδια του Βογατσικού Καστοριάς κι ένα συνοδευτικό του πληροφοριακό βιβλιαράκι στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Το εν λόγω βιβλιαράκι περιλαμβάνει τα κείμενα των αναφερόμενων τραγουδιών μαζί με τ’ αντίστοιχά τους σχόλια, τα ονόματα των «τραγουδιστών», καθώς και πολλές σχετικές πληροφορίες κι ενδιαφέρουσες φωτογραφίες απ’ το Βογατσικό. Ακολούθως παρατίθενται με τη σειρά: α) το προλογικό σημείωμα του υπόψη συνοδευτικού έντυπου, το οποίο συνέταξε ο γνωστός μουσικολόγος κι εκ Βογατσικού καταγόμενος Μάρκος Δραγούμης, και β) το πληροφοριακό του κείμενο (απόσπασμά του) για το Βογατσικό, που έγραψε ο Βογατσιώτης γιατρός και λογοτέχνης Νώντας Τσίγκας (…).
Ο ίδιος αναδημοσιεύει το κείμενό του αυτό και στην εφημερίδα «Ο Γέρμας» (αριθ. φύλλου 74 , Απρ. –Μάϊ- Ιούν. 2013).

   Ο "Σύνδεσμος Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης" απλώς περιορίσθηκε σε ...μια "σπαρτιατική αναφορά" για το θέμα διαθέτοντας την έκταση μισής σελίδας  -επί συνόλου 20- στην εφημερίδα του «Το Βογατσικό»  (αρ. φύλλου 117, Μάϊος-Δεκέμβριος 2007).
Εννοείται ο Σύνδεσμος δε επιχείρησε καμία άλλη προσπάθεια παρουσίασης-προβολής του δίσκου, στον οποίο φέρεται και σαν συμπαραγωγός. Καμιά δε εκδήλωση για το σκοπό αυτόν εδώ στη Θεσσαλονίκη, στην Ε.Μ.Σ. ή στην Ομοσπονδία Δυτικομακεδονικών Σωματείων, δεν κρίθηκε χρήσιμη, ή επωφελής από μέρους του προεδρείου του μέχρι σήμερα. 
  Φοβάμαι πως παρεκτός τα 100 CD που αγοράσθηκαν στην  προνομιακή τιμή των 10 Ευρώ εκείνο το βράδυ  το CD αυτό λείπει από τα σπίτια πολλών. Αρκετοί βογατσιώτες εδώ ή "εις την ξένην"  ίσως δεν έχουν πληροφορηθεί καν την ύπαρξή του. 
   Οι όμορφες προσπάθειες "όμορφα καίγονται στο Βογατσικό". Θ' ακολουθήσουν κι άλλες "αποδείξεις" επ' αυτού...


Καλλίμαχος Ανδρ. Βαϊνάς


Βιργινία Τσάντη -Μαργαριτοπούλου



Βάϊα Σαγιατσή




Στέργιος Σκανδάλης
Αγαθοκλής Δαρλαγιάννης
Γιώργος Τζάρος
Βαΐτσα Κορομήλη

Παρασκευή 12 Ιουλίου 2013

Bravo Αναστασία!

           


           "Όταν ακούς να τραγουδούν πλησίασε μ' εμπιστοσύνη"

                                                                     Johann Wolfgang Goethe


 Κώστας Λούστας, Elgar,  Λάδι σε κόντρα πλακέ (43X66)

  Η Αναστασία  Βαϊνά, κόρη των αγαπημένων φίλων Αργύρη και Σοφίας, γεννημένη το 1997, συμπεριλήφθηκε πρόσφατα σαν βιολονίστα στην Ευρωπαϊκή Ορχήστρα Νέων (European Union Youth Orchestra). 
    Το λαμπρό αυτό παιδί που λατρεύει τη μουσική και είναι κυριολεκτικά παθιασμένο με τις σπουδές του στο βιολί, έχει σημειώσει σημαντική  πρόοδο πολύ γρήγορα. Παρακολουθούμε με αγάπη, συγκίνηση και έκπληξη τα γοργά βήματά της. 




   Στο βίντεο  την βλέπουμε φέτος στα πλαίσια του εορτασμού του Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Θεσσαλονίκης ("Θεσσαλονίκη-Άουσβιτς: 70 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού" / Thessaloniki-Auschwitz: 70 years since the first deportation) να παρουσιάζει  μπροστά στον διάσημο βιολιστή Ivry Gitlis, το έργο του Henryk Wieniawski "Polonaise Brillante No.2 in A Major OP.21



   Ο 92χρονος σήμερα Ivry Gitlis, θα δείτε πως σηκώνεται προς το τέλος του κομματιού και μοιάζει να ..."περιεργάζεται" από κοντά την τεχνική της Αναστασίας. "Με άφησες άφωνο" και "παίζεις σαν κι εμένα" της λέει στη σύντομη συνομιλία που ακολουθεί. 

   Τι να ευχηθούμε; Αναστασία πάντα τέτοια! Κι ακόμα ψηλότερα!





                                                                ΝΩΝΤΑΣ ΤΣΙΓΚΑΣ