Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου 2013

Η πληθυσμιακή μεταβολή στο Βογατσικό κατά τον 20ο αιώνα




Ένα πιλοτικό ηλεκτρονικό ιστορικό αρχείο - Οι αναφορές για το Βογατσικό - Συσχέτιση με περιόδους & ιστορικά γεγονότα.



Τα στοιχεία και οι πίνακες που παρατίθενται παρακάτω προέρχονται από τον δικτυακό τόπο http://www.mmkm.kcl.ac.uk/main.htm (Χαρτογραφώντας τις μετακινήσεις-Mapping Migration). Από το site πληροφορούμαστε ότι η χαρτογράφηση της μετανάστευσης (πληθυσμιακής μετακίνησης) αποτελεί πιλοτικό πρόγραμμα, έχει συντεθεί με βάση ένα Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS) και εστιάζει πάνω στην έντονη μετακίνηση πληθυσμού από το 1880 μέχρι τις μέρες μας, στην σαφώς προσδιορισμένη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας που σήμερα  αναφέρεται ως Καστοριά, Ελλάδα. Σ' αυτό συμμετέχουν οι παρακάτω οργανισμοί -ιδρύματα:


-Kέντρο προσφυγικών μελετών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης (Refugee Studies Centre, University of Oxford), 
-Κέντρο Πληροφορικής των ανθρωπιστικών σπουδών, Κing's College του Λονδίνου (Centre for Computing in the Humanities, King's College London)  
-Κέντρο Έρευνας και Ιστορικής τεκμηρίωσης της Μακεδονικής Ιστορίας, Θεσσαλονίκη (The Research Centre for Macedonian History and Documentation,Thessaloniki).



Χάρτης με τα σημερινά τοπωνύμια των χωριών της περιοχής  στα αγγλικά.


Τα στοιχεία που μας προσφέρονται, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το χωριό μας καθώς η σχετική βιβλιογραφία που έχουμε στη διάθεσή μας δεν είναι ιδιαίτερα πλούσια. Παραθέτουμε τις πληροφορίες που μας προσφέρει στο συνοπτικό βιβλίο του  ("Σύντομη ιστορία του Βογατσικού") ο Αρεοπαγίτης συμπατριώτης μας κ. Παρμενίων Τζίφρας:

 "(...) oι κάτοικοί του, οι οποίοι διαρκώς μειώνονται είναι 2.500 (κατά το έτος 1878), 2.693 (το έτος 1913), 1.701 (το έτος 1920), 1.842 (το έτος 1951), 1.128 (το έτος 1961) και 850 (το έτος 1981)".



Χάρτης που δείχνει την ένταση της μετακίνησης στην περιοχή. Με κόκκινο ζωηρό οι περιοχές όπου αυξήθηκε ο πληθυσμός που μετακινήθηκε.


Η περιοχή με το ζωηρά κόκκινο χρώμα είναι περιοχή του σημερινού  νομού Καστοριάς (στην οποία περιλαμβάνεται και το Βογατσικό) όπου εκδηλώθηκε κατά την πενταετία 1900-1905 έντονη μετακίνηση πληθυσμού. Σημειώνουμε ότι είναι τα χρόνια του "Μακεδονικού Αγώνα" και  οι άγριοι φόνοι, οι διωγμοί και εξανδραποδισμοί που επισυνέβησαν συνετέλεσαν κατά πολύ στις πληθυσμιακές μεταβολές.Πιθανώς να συνέβη μετακίνηση πληθυσμού σε ασφαλέστερους "θυλάκους".


Στον παραπάνω χάρτη αποτυπώνεται η κατανομή των ελληνικών πληθυσμών στον Νομό Καστοριάς κατά το 1900. Το Βογατσικό με τα γειτονικά χωριά Γέρμα και Κωσταράζι αποτελούν σαφώς μια έντονα (σχεδόν αμιγή) ελληνική περιοχή. Τότε στο νομό Καστοριάς τη συντριπτική πλειοψηφία αποτελούσαν Βούλγαροι/Βουλγαρόφωνοι (κυρίως),Τούρκοι και αρκετοί Βλάχοι.






Βογατσικό 1900: Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα, ο πληθυσμός αποτελείται από 1750 Έλληνες κατοίκους. [Βούλγαροι ΜΗΔΕΝ, Τούρκοι ΜΗΔΕΝ, Βλάχοι ΜΗΔΕΝ]. Το 1905: ο πληθυσμός φτάνει τους 2.500 κατοίκους (30% αύξηση του πληθυσμού σε μια 5ετία!). Το 1913: oι βογατσιώτες είναι 2.693. Οι άνδρες (1.518) υπερτερούν αριθμητικά των γυναικών (1.175). Το 1920 ο πληθυσμός "ξαναπέφτει" στα επίπεδα του 1900. Παράγοντες που πιθανότατα συνεισφέρουν: η αυξημένη θνησιμότητα, ή πτώση της σχέσης γεννήσεων προς θανάτους, το πρώτο κύμα της μετανάστευσης προς Αμερική, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος που έχουν ενσκύψει κατά το διάστημα αυτό. Οι άνδρες πάντως εξακολουθούν υπερέχουν αριθμητικά προς τις γυναίκες. Σημειωτέον επίσης ότι το Βογατσικό μάλλον δεν αποδεκατίστηκε εξ αιτίας των πολέμων, καθ' όσο σύμφωνα και με πληροφορίες που μας παρέχει ο Παρμενίων Τζίφρας "από την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα μέχρι και την Εθνική Αντίσταση το Βογατσικό έδωσε υπέρ τα 60 θύματα".





Η φθίνουσα πορεία του πληθυσμού του Βογατσικού 1928 (1.601), 1940 (1.509), 1951 (1.842), 1961 (1.465), 1971 (855), 1991 (961). Αναφέρεται σε ενενήντα χρόνια και ένας και θάνατος εξ αιτίας "πολιτικής βίας". Ίσως αφορά τον θάνατο του κτηματία Ζήση Ανδρ. Τακαντζιά που δολοφονήθηκε στο Κωσταράζι από αντάρτες του ΕΛΑΣ (4.4.1944). Σημειώνουμε ότι από το 1912 και μέχρι τις μέρες μας έχει αναφερθεί/συμβεί μόνον μια ανθρωποκτονία στο Βογατσικό (δεκαετία του ΄90).
Από την δεκαετία του '60 και μετά το Δεύτερο μεγάλο κύμα μετανάστευσης πια προς ΗΠΑ, Αυστραλία, Δυτ. Γερμανία και αλλού αλλά και η αστυφιλία που εκρήγνυται στην Ελλάδα με όλα τα παρεπόμενά της έχει συντελέσει στη μείωση του πληθυσμού του Βογατσικού (μετακίνηση προς την πρωτεύουσα του Νομού Καστοριά, τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα κυρίως). Η εικόνα φυσικά σήμερα είναι πολύ χειρότερη και βαίνει διαρκώς επιδεινούμενη.




Η φθίνουσα πορεία του πληθυσμού του Βογατσικού (1900-1991).




Πληθυσμιακή σχέση μεταξύ των δύο φύλων (ανδρών/γυναικών) στο Βογατσικό. Οι άνδρες είναι περισσότεροι στις αρχές του αιώνα. Γύρω στα 1935 η σχέση  αυτή αντιστρέφεται υπέρ των γυναικών. 

          

                                                                 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ : N. ΤΣΙΓΚΑΣ



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου